Mahmut Erol Kılıç İslam Kaynakları Işığında Hermesler Hermesi eserinde “Hermes“ olarak anılan şahsiyetin etrafında vücuda gelmiş bir anlayışı yaşayışı kitabında anlatırken karşılaştırmalı bir
inceleme yöntemine girerek , kaynaklardan hareketle anlatmış , çeşitli açılardan ele almıştır. Biz burada bu eserini kısaca şöyle ifade edelim.
Hermes, kimliği hakkında bir tanım yapacak olsak hemen her coğrafyadan, her inançtan ,her iklimden farklı alimlerin ,farklı düşünürlerin üzerinde ortak özelliklerin birleştiği noktada bir üst kimlik olarak tanımlayabileceğimiz kişilik olarak karşımızdadır. Bir yüce bilge, öğretmen olarak karşımızda durmaktadır. Müslümanlar, İranlılar, İbraniler , Budistler, Süryaniler. Hepsinin uzlaştığı notalarda kimisinde adı İdris, kimininde Huşeng, Trismegistos gibi adlarla anılsa da anlatılan kişi ortak bir inanç ve anlayışın izdüşümleridir.
Ancak yine bütün anlatılardan hareketle ulaşılan kanının ilki Hermes’in bir sıfat olarak kullanıldığıdır. Yaşanılan bölgedeki kişilerin, yüce bir insan olarak tanınan kişilerin zatının ötesinde niteleyici bir tanım olarak yerini bulur. İkincisi hepsinde uzlaşılan özellikleri ise bütün bölgelerdeki ve kültürdeki seçkin ve bilgili kişilerin yarı tanrısallaştırıldıkları özelliklere sahiptir.
Tarihi kökeni Eski Mısır’da başlayan bu şahsiyet Thoth( Hermes) insanlara bir rehber ( inisiye) olmuştur. Thoth , Tahuti, Theuth, Tat gibi adlarla da anılır. Hiyeroglif yazıtlara göre Thoth , Tanrı Ptah’ın kalbi ve dilidir .Onun haberlerinin taşıyıcısıdır. Sonradan ortaya çıkacak olan Hermetizm akımı da saf metafizikten çok kozmoloji ve doğa bilimleri ile ilgilenecek olan bir anlayış ortaya çıkarmıştır. Eski Yunan ‘da Hermes (Trismegistos) üç kez büyük olarak anılır. En büyük kral ve din adamı olarak kabul edilir. Kendisiyle beraber doğan Hermetizm öğretisini oluşturur. Bu öğretilerin amacı hakikati kavramak üzerinedir. Maji, astroloji, simya ve diğer okült uğraşlar birer sanatsal faaliyet olarak görülür. Ve burada simya “Hermetik sanat” olarak anılır ve aslında simyanın da amacı insanın kendi içinde bir dönüşüm yaşayarak kendini ve alemi tanıması olarak, ifade edilir. Hermetizme ait temel öğretiler iyi ve nitelikli bir kişi inşa eder nihayetinde.
“Hakikate” bu yollarla ulaşmak olduğunu ve izleyeceği yolları anlatırken kullandığı betimlemeleri aktarmasındaki başarı sizi o dünyaya alıp götürecektir.