Konfüçyüs, MÖ 551 – MÖ 479 tarihleri arasında, Doğu Zhou Hanedanlığı döneminde yaşamış Çinli politikacı, felsefeci, eğitimci ve yazardır. Adı Türkçe “Büyük Üstat” anlamına gelmektedir. Kendisi hayatını insanlığın iyiliğine adamış bir hümanisttir. Çin Uygarlığının en önemli temsilcilerinden birisidir.
Çin geleneklerini derleyip yeni kuşaklara aktarmıştır. Öğretmenliği bir uğraş haline getirmiş ve kendine özgü eğitim yöntemlerini halka yaymayı başarmıştır. Öğretileri mevcut Çin devletinde devam etmekte olduğu gibi başka ülkelerde de yeşermiştir.
Konfüçyüs çok küçük yaşında iken babasını kaybetmiştir. Tek ebeveyn ile yetişmek bir çocuk için ne kadar zor olsa da Konfüçyüs için o kadar da zor olmadığı gözükmektedir. Okuma yazmayı annesinden öğrendiğine dair rivayetler olsa da eğitim hayatının on üç yaşına geldiğinde yanına gönderildiği dedesinin çevresinde geliştiği bilinmektedir. Burada, altı sanat veya hüner olarak bilinen müzik, ok ve yay kullanma, araba sürme, yazı yazma, hesap yapma eğitimleri ile töre konusunda eğitimler almıştır.
Yaptığı ambar bekçiliği ve kamu arazisi yöneticiliği gibi çeşitli görevlerde güvenilirliğini çok genç yaşta ispatlamış, küçük devlet memurluğu işlerine başlamıştır. Yaşı 19 iken Song beyliği seyahati sırasında tanıştığı bir kızla evlenmiş ve 3 çocuğa sahip olmuştur. Memuriyeti dolayısıyla sürekli gezdiğinden kültürüne çok şey katmıştır. Çevresine olan merakı ve içinde bulunan öğrenme aşkı sayesinde etrafından çok bilgi toplamış, bu topladığı bilgiler onun karakterine ve öğretilerine çok yardımcı olmuştur.
Bilgi cevheri olan Konfüçyüs MÖ 522 yılında bir okul açmıştır. Toplumsal düzenin yeniden sağlanması için siyasal ve sosyal anlamda reform gerçekleştirilmesi gerektiğini savunmakta olan Konfüçyüs çocukluk çağlarından itibaren önceki dönem hanedanlık tarihi, yönetim şekli, sosyal ve kültürel yaşam gibi konularda araştırma yapmış ve ideallerinde yer alan dönemi Batı Zhou Hanedanlığı olarak belirlemiştir.
MÖ 518’de günümüz Henan eyaletinin Luo Yang kenti olan şehre gitmiş, tarih ve müzik üzerine çalışmış ve Taoizmin kurucusu kabul edilen Laozi ile buluşmuştur. Bu görüşme onun düşünce dünyasına yön vermesi bakımından önemlidir. Laozi ile buluşmasından sonra Lu Beyliği’ne geri dönerek araştırma yapmaya ve öğrenci yetiştirmeye devam etmiştir. Çıkan iç savaş sonrası öğrencileri ile birlikte komşu Qi devletine sığınmıştır. Qi halkı Konfüçyüs’ten çok etkilenmiş ancak bu etki yerel soyluları fazlasıyla rahatsız etmiştir. Bunun üzerine soylular ile Konfüçyüs arasında sıkıntılar yaşanmaya başlamış ve Konfüçyüs mecbur olarak Qi’yi terk edip doğduğu topraklara, Lu beyliğine, geri dönmüştür. Lu beyliğinde kendine değer katmaya devam etmiştir. Değerini beyliğin Zhong Dü yerleşim yerinin temsilcisi olarak göstermesi istenmiş, bu görevindeki başarısı sayesinde Lu Beyinin “vezir vekili” görevine terfi ettirilmiştir.
Fikirlerini hayata geçirmek üzere Lu Beyliği idari sistemi ve toplum yapısında önemli değişikler yapmıştır. Cinsiyet ve sınıf farkı gözetmeksizin herkesin eğitim almasının önünü açmış, soyluların yetkilerini sınırlamıştır. Her başarılı insanın düşmanı olduğu gibi Konfüçyüs da çok fazla düşman toplamıştır. Bilgili, akıllı yönetimi sayesinde hata yapmaması düşmanlarının işini zorlaştırmıştır. Bu yüzden düşmanları Lu beyini yoldan çıkararak Konfüçyüs’ün ondan uzaklaşması için Beyin haremine onlarca eğitimli cariye yollayarak Lu Beyinin zevk içine düşmesini sağlamışlardır. Konfüçyüs zevk düşkünü birinin yanında yönetime dahil olmayı istemeyip görevini bırakmıştır. Sonraki yıllarında hayatı boyunca biriktirdiği en önemli hazinesini yani bilgilerini ülkenin dört bir yanını dolaşarak vatandaşları ile paylaşmış onların daha kaliteli, bilgili ve erdemli hayat yaşamaları için uğraşmıştır.
Konfüçyüs’ün en önemli özelliği, hayatı boyunca topladığı Çin geleneklerini derleyip toparlayarak yeni kuşaklara aktarmasıdır. Ömrünü bu yola adamıştır. Konfüçyüs, bir din adamı olmamasına rağmen onun adı peygamberler arasında anılır. Bu, onun hikmet sahibi olmasından kaynaklıdır. Dinler tarihi araştırmacıları da onun öğretilerinden dolayı onu bir din alimi ve öğretilerini bir din olarak tanımlarlar.
Konfüçyüs hayatında bir din kuruculuğu ya da toplumun ahlaken bozulmuşluğunu düzeltmek gibi bir görevi kendine amaç edinmemiştir. Onun amacı, yıkılmak üzere bulduğu kadim Çin dinini canlandırmaya çalışmaktır. Bu amacını kendisi “Ben eskiye inanan biriyim, bir kurucu değil aktarıcıyım” diyerek açıklamıştır. Bu yüzden Çin metinlerini gözden geçirmiş ve derleyerek yorumlamıştır. Öğrencileri de onun edebiyat, tarih, felsefe ve ahlak üzerine görüşlerini toplamışlardır. Bu yüzden öğretileri çeşitli zamanlarda felsefe ve dini bir kimlik kazanarak ahlaki-siyasi bir öğreti olarak öne çıkmıştır.
Konfüçyüs yaşamının son birkaç yılına kadar eşi ile birlikte yaşamaya devam etmiştir. MÖ 479 yılında 72 yaşına geldiğinde hastalığa yakalanarak vefat etmiştir. Mezarı günümüzde ziyaretçilerini ağırlamaktadır.
Büyük insanların ortak özelliği olan toplumun uygun yerlerine gelip düşüncelerini hayata geçirememe laneti onu da bulmuştur. Neyse ki öğrencileri onun tarihin tozlu sayfalarında kalması yerine hala yaşayan bir insan gibi aramızda nesillerdir dolaştırmayı başarmışlardır.
Konfüçyüs’e göre Erdemli İnsanlar:
• Baktıklarında berrak görmeyi
• Dinlediklerinde iyi duymayı
• Görünüşleri bakımından cana yakın olmayı
• Davranışlarında saygılı olmayı
• Konuşmalarında doğru sözlü olmayı
• İşlerinde ciddi olmayı
• Kuşkuya düştüklerinde soruları nasıl soracaklarını
• Öfkelendiklerinde sorunları
• Kazancı gördüklerinde adaleti düşünürler
Konfüçyüs’ten özlü sözler:
• Derin olan kuyu değil, kısa olan iptir.
• Aradığını bilmeyen bulduğunu anlayamaz.
• Güçlü olan, sayıca kalabalık kitleler değil, eğitimli kitlelerdir.
•Kendisini eleştirebilen insan doğruyu ve güzeli bulma konusunda daha şanslıdır.
• Bilgi özgüveni özgüven ise gücü yaratır.
Doğu ve batı felsefelerini ve kültürlerini incelediğimiz felsefe seminerlerimize katılmak isterseniz de buraya tıklayarak ücretsiz kayıt yaptırabilirsiniz. Bu arada seminer konularımızı incelemek için Felsefe Seminerleri sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.