Konfüçyanizm nedir?
Konfüçyus bir peygamber midir?
Konfüçyanizm bir din midir?
Bu soruların tartışmaları yıllardır süregelmektedir. Biz Konfüçyanizm’i bir dinden ziyade ahlak sistemi olarak ele aldık. Zira Konfüçyus kendini bir peygamber olarak görmemiş, bir din kurduğunu da iddia etmemiştir. Yaşadığı dönemin karışıklığı yüzünden varoluş ve yaratılış ile ilgili metafizik bir öğreti bırakmamıştır filozof. Hatta bu konuları konuşmaya gerek bile duymamıştır.
Bir gün öğrencisi Zilu ruhlara nasıl hizmet edileceğini sormuştur Konfüçyus’a. Konfüçyus, “Hayatta olanlara nasıl hizmet edeceğimizi bilmezken ölülere nasıl hizmet edilecek demiştir?” Ve Zilu ölümün ne demek olduğunu sormak isteyince hocası ona: “Yaşamın ne olduğunu tam olarak anlayamadık; ölümü nasıl anlayalım?” diye yanıt vermiştir. Bu konuşmadan anlaşılmaktadır ki Konfüçyus önce dünyayı anlamayı ve anlatmayı tercih etmiştir öğretilerinde.
Konfüçyanizm sisteminin amacı kişileri siyasi eğitimle mutluluğa kavuşturmaktır. Bunun için; akıllılık, erdemlilik, iyilik, doğruluk ve edeplilik ilkelerine uymak gerekir. Bir ahlak felsefesi olarak belirtilen Konfüçyanizm veya Konfüçyüsçüluk yeni bir inanış değil aksine eski Çin dini anlayışının başka bir versiyonudur. Konfüçyus bu konuda şöyle demiştir: “Ben aktaranım, yaratan değil; kadim kültüre inancım ve sevgim tamdır.”
Birçok öğretide olduğu gibi Konfüçyanizm öğretisinde de mutluluğa ulaşmanın yolu erdemden geçer. Erdemli insan ‘Üst İnsan’dır filozofa göre. Yaşadığı toplumda Üst İnsan olarak yöneticiler kabul edilirken Konfüçyus soyluluğun kandan değil erdemden geldiğini belirtmiştir. Ve bunun tam tersi ise Küçük İnsandır öğretide.
Konfüçyus’a göre Üst İnsan beş temel erdeme sahip olmalıdır. Bu beş temel erdeme sahip olan kişi iyiliği de bulmuş demektir. Bir gün öğrencisi Zi Zhang iyiliği sormuştur Konfüçyus’a. Konfüçyüs şöyle cevap vermiştir: “Nerede olur olursa olsun beş ahlak ilkesini uygulamak iyiliktir.” Zi Zhang “Bu beş ahlak ilkesi nedir?” deyince hocası yanıtlamıştır: “Ciddi, hoşgörülü, samimi, çalışkan ve incelikli olmak. Ciddiyet başkaları tarafından aşağılanmaktan sakınmanı, hoşgörülü olmak herkesin desteğini almanı, samimiyet sana bir mevki verilmesini, çalışkanlık yaptığın işteki verimi artırmanı, incelikli olmak ise idare edebilmeni sağlar.”
Filozof demiştir ki: “Üst insan’’ dokuz şeyi düşünür:
- Bakarken anlayıp anlamadığını
- Duyunca net duyup duymadığını
- Yüz ifadesinin yumuşak olup olmadığını
- Davranışlarının ölçülü olup olmadığını
- Sözlerinin dürüst ve samimi olup olmadığını
- Çalışırken ciddi olup olmadığını
- Şüpheye düştüğünde başkalarından şüpheye düştüğü konuda nasıl öğreneceğini
- Sinirlendiğinde sonucunun ne olacağını
- Bir kazanç gördüğünde onu alıp almaması gerektiğini.”
Büyük Üstada göre Üst İnsanın sahip olması gereken en önemli özelliklerden biri Orta yolu bulabilmektir. Orta yolda olan kişi dengeyi sağlamış kişidir. Der ki Konfüçyus: “Orta Yol’da olmak en yüksek değerdir, bu da uzun zamandır herkesin eksiğidir.”
Orta yolu bulabilmek dileğiyle…
KAYNAKÇA:
Bojun Y.(2021) Konfüçyus Konuşmalar. (Çev. Giray Fidan). Türkiye İş Bankası Yayınları:İstanbul
Doğu ve batı felsefelerini ve kültürlerini incelediğimiz felsefe seminerlerimize katılmak isterseniz de buraya tıklayarak ücretsiz kayıt yaptırabilirsiniz. Bu arada seminer konularımızı incelemek için Felsefe Seminerleri sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.