Hindistan dünyanın en kadim medeniyetlerine ev sahipliği yapmış bir bölgedir. Bugün bir buçuk milyara yaklaşan nüfusu ile dünyada Çin’den sonra en kalabalık ikinci ülkedir. Bununla birlikte oldukça geniş bir yüz ölçümüne de sahiptir bu topraklar. Hindistan binlerce yıldan beri içerisinde sayısız etnik, dinsel mezhepsel farklılığı ve çeşitliliği barındırmış, birçok inanç ve kültürleri bir arada yaşatmayı başarmış ve bir çok yeni kültür sentezi üretmiş bir coğrafyadır.
Bölgenin kültürel yapısına en fazla etki eden unsurlardan biri de M.Ö. 1250’lerden itibaren buraya kavimler halinde göç ettiği düşünülen Ariler olmuştur.
Aryan kültürü Hindistan’ın temel kültürel değerlerinin ve dini yapılarının neredeyse tümüne işlemiştir. Bu medeniyet hızlı ve etkili bir biçimde Hint kültürünü ile etkileşime girmiştir. Hinduist bir geleneği temsil eden Harappa dinini, Brahmanizmi ve devamında Hinduizmi derinlemesine etkilemiştir.
Bölge yerli kültürü olan Dravidyen kültürle aralarında karşılıklı bir kültür aktarımı gerçekleşmiştir. Ve bu birleşme ile Hindistan’ın bugün bizim de bildiğimiz renkli yaşantısı ortaya çıkmıştır.
Elbette bu çok renkli ve eğlenceli Hint dünyasını her açıdan ele almak kolay değil. Biz de bu yazıda Hindistan’a ait dil, inanç ve aile yapısı gibi belli başlı konuları ele aldık ve araştırdık. Elbette Hindistan’ın en renkli festivallerinden de bahsetmeyi unutmadık.
Dil ve Eğitim :
Hindistan çok sayıda etnik grup, dil ve kültür barındıran bir ulustur. Ancak ülke sınırları dahilindeki bu değişik grupların birlikte olabildiğince sorunsuz var olabildikleri söylenebilir.
Ülkedeki dil birliği sorununu çözmek isteyen Hint liderleri, merkezi devletin yasal dilini İngilizce ve Hintçe olarak belirlemişlerdir.
Hindistan, tarihi boyunca pek çok dilin konuşulduğu bir ülke olmuştur. Bu dillerin arasındaki tek bağ, coğrafi bağdır. Hindistan nüfusunun % 72’si Hint-Aryan, % 25’i Dravidyan, % 3’ü de Mongoloid ve diğerlerinden oluşmaktadır.
Hindistan, dünya üzerinde en çok dilsel çeşitliliğin olduğu ülke konumundadır. Konuşulan çoğu dil, dört ana dil grubuna aittir. Bunlar; Hint-İran, Tibet-Birman, Dravidyan ve Avustralya-Asya dil gruplarıdır. Hindistan’da 2000’li yıllar itibarı ile 234 anadil bulunur.
Antik Hindistan’da “Swadeshe pujyate raja, vidwan sarvatra pujyate” yani;
“Bir kral yalnızca kendi ülkesinde onurlandırıldı, ancak ilim öğrenen biri tüm dünyada onurlandırıldı.” denilirdi. Buradan bilgi sahibi olan kişiye büyük hürmet gösterildiğini görebiliriz.
Günümüz Hindistan’ında genç bir Hintli, okulda 3 ayrı dilin eğitimini alır. Bunlar şöyledir: İngilizce, eyalet dili ve kendi yerel lehçesi
Hintçe en çok konuşulan dil olmasına rağmen, Hintçe konuşanların sadece ancak % 60’ı birbirlerini anlar.
Hindistan yapılan bir dil bilim anketi Hindistan’da konuşulan 179 dil ve 544 lehçeyi listelemiştir.
Bu dillerden;
- 71 tanesi radyoda
- 87 tanesi yerel basında
- 15 tanesi de ülke yönetiminde (parlamento dili, yasama dili vb.) kullanılır.
22 tane dili, devletin resmi dili olarak sayar ve koruma altına alır. Bunlar sırasıyla; Assamese, Bengali, Bodo, Dogri, Gujarati, Hindi, Kannada, Kashmiri, Konkani, Maithili, Malayalam, Manipuri, Marathi, Nepali, Oriya, Punjabi, Sanskrit, Santhali, Sindhi, Tamil, Telugu, Urdu dilleridir.
Parlamento üyeleri Hintçe veya İngilizceyi bilmek zorundadır.
Hindistan bugün 28 eyalet ve 7 Birlik Bölgesinden oluşmaktadır.
Ülkede dört ana dil ailesine ait diller konuşulmaktadır. Bu dillerin bölgelere dağılımı şöyledir.
Hint-Aryan Diller :
Marathi ,Nepalce , Assamca , Bengalce , Gujarati , Hintçe , Keşmirce , Konkani , Maithili , Urduca , Odia , Pencap , Sanskritçe , Sindice , Dogri
Dravidyen Diller :
Tamil , Kannada , Malayalam , Telugu
Çin-Tibet Diller :
Bodo , Meitei
Austro-Asyatik Diller :
Santhali
Her bir bölge ayrıca kendi içinde farklı lehçeler barındırır.
2004 senesinde kesinleştirilen 22 dilin arasında İngilizce yer almamaktadır. Ama ülkenin iki resmi dilinden birincisidir ve eğitim, yönetim, kanun, kitlesel medya, bilim ve teknoloji, İngilizcenin birinci sırada kullanıldığı alanlardır.
Not: Vedik metinlerin yazıldığı Sanskrit Dilinin Eski Dünya Toplumlarına Etkisi yazımızı okumak için buraya tıklayabilirsiniz.
İnançlar
Hindistan yarımadası çok eskilere dayanan bir tarihe ve çok büyük bir kültüre ev sahipliği yapar.
Ariler’in dinsel inançlarının yerli Dravid kültüründen etkilenmesi sonucu meydana gelen Hinduizm;
Hinduizmin bazı inanç ve uygulamalarını reddederek kendisine taraftar toplayan Budizm;
Caynizm ve senkretik bir din olan Sihizm bu topraklarda doğmuş, büyümüş ve yetişmiştir.
Ekber Şah’ın “Dini İlahi”si ve yakın zamanda kitleleri peşinden sürükleyen Sathya Sai Baba hareketi yine bu topraklarda filizlenmiştir.
Bununla birlikte semavi dinler olarak bilinen Yahudilik, Hristiyanlık ve İslamiyet’i benimseyen milyonlarca insanın Hindistan topraklarında birlikte yaşadığı da bir gerçektir.
Günümüz Hindistan’ı pek çok dinin de ana vatanı durumundadır.
Hindistan nüfusunun yaklaşık % 80’i Hindu, % 13’ü Müslüman, % 2’si Hristiyan, % 2’si Sih, % 3’ü de Budist, Caynist; Zerdüştlük ve Yahudilik gibi diğer inançlara aittir.
Hinduizm bugün dünyada bir milyardan fazla inananı olan, dünyanın en eski ve 3. en yaygın dinidir.
Tüm dünya üzerindeki Hinduların % 98’i Hint alt kıtasında yaşamaktadır.
Geniş Hint nüfusunun yüzdesi alındığında, 150 milyonu geçkin inananı ile dünyanın ikinci en geniş Müslüman nüfusunun Hindistan’da yaşadığı görüyoruz.
Hindistan’daki hâkim din, M.Ö. 2. bin yılda Aryanlar’a ait ve yeryüzünün bilinen en eski dili Sanskritçe ile yazılmış, kutsal Veda (İlim) ilahilerinde izlerine rastlanan Brahmanizmdir.
Tek başına bir dini inanış olmaktan ziyade, sosyal bir sistem olarak yaşayan Hinduizmin dini temelleri Veda Dinine ve Brahmanizme dayanmaktadır.
Kurucusu, tek bir tanrısı veya tam bir ortaya çıkış tarihi olmayan bir inanç sistemidir Hinduizm. Yazılı kaynaklarını M.Ö. 6. yüzyıldan sonra ortaya çıkan Upanişadlarda (Vedanta) ve M.Ö. 2. yüzyıldan itibaren pek çok dile çevrilmiş ve tüm dünyaya yayılmış olan Panchatantralarda da bulmak mümkündür.
Aile
Günümüz Hint toplumunda, geniş aile ve çekirdek aile olmak üzere iki aile tipi var.
Çekirdek aile yapısı, daha iyi koşullara sahip olma isteği, şehirlerin cazibesi ve çalışan kadınlar nedeniyle daha yaygın durumdadır.
Geniş aile, üç kuşağın birlikte yaşadığı ve dedesinin çocuklarla gün boyunca ilgilendiği, ortak bir ailedir. Geniş aile yapısı daha çok kırsal kesimlerde görülür. Burada yaşayan insanlar düşük kasta tabi oldukları için geçinebilmek amacıyla bu aile yapısını sürdürürler.
Az da olsa şehirlerde devam eden geniş aile yapısı yüksek kasttan ve çok zengin ailelerin de tercih ettiği bir birlikteliktir.
Hindistan Anayasasına göre aileler, dini inançlarına göre farklı yasalarla yönetilir. Evlenme, boşanma, miras, çocuğun bakımı ve vesayeti gibi konular dini normlara göre uygulanır.
Hint aile yapısında evin reisi babadır. Evin geçimini temin etmek ve geleceğe yönelik planlar yapmak babanın işidir. Anne, ailenin ve toplumun temel taşıdır. Hint kültürünü çocuklarına öğretmek ve aileyi parçalanmaktan korumak gibi hayati bir görevi vardır.
İnsanlık gelişim tarihinde büyük önem taşıyan kadın, bir ulusun, toplumsal, ekonomik ve siyasi gelişiminde anahtar konumundadır.
Hindistan Müziği ve Dans
Hint müziği muhtemelen dünyanın en eski müzik kültürlerinden biridir.
Hintliler için ilahi buyruğun bir parçası sayılan müzik insanların yaşamına, canlı ve cansız doğada muazzam etkileme gücüne sahiptir.
Eski çağlardan beri sesin doğası hakkında fikirler yürüten Hintliler, müzikle ilahi tabiat arasında kavramsal bağlar kurmuşlar.
Eski Hindistan’da müzik ve dans dini ve duygusal ifadenin baş formlarından olmuştur.
Müzik ve dans öğrenen insanın, bu sanat sayesinde ruhsal ve fiziksel olarak evrenin yaratıcısı Visvakarman’a (ustaların ve mimarların tanrısı) yakın olduğuna inanılmıştır.
Sanatın insanı kötü duygulardan arındırdığına ve tanrılar seviyesine yükselterek sonuçta Mokşa’ya (sank. özgürlük ) yol açtığı bilinmiştir.
Hint dansından Bharat Natyam : Kadim Hint Dansı yazımızda detaylı bir şekilde bahsettiğimiz için burada müzik kısmını açalım.
Kökeni halk etkinlikleri ve dini törenlere kadar giden Hint müziğinin, sanat tarihinde ve Hint Mitolojisinde önemli bir yeri vardır.
Müziğin doğuşu, adları hikâye ve efsanelerde müzik ile anılan Gandharvas, Kinnaras, Narada, Tumburu gibi tanrı ve tanrıçalara atfedilmiştir.
Müzik ve dans bazen kahramanlık ve fedakârlıktan bile daha yüksek sayılmıştır.
Hint felsefesinde, müziğin kozmik gücün bir belirtisi olarak gök cisimlerinin ve kürelerin hareketlerinden oluşan titreşim uyumunu ve evrendeki beş unsurun dengesini sağladığı bilinmektedir.
Bununla birlikte Hint mistikler, titreşim kanununu bilen birisinin, yaşamın tüm sırrını da bildiği inancındadır.
Müziğin gelişmesindeki ilk tohumları Toda ve Naga kabileleri serpmiştir. Köylü kadınların buğday öğütme sırasında söyledikleri basit ezgilerin devamında ortaya çeşitli halk şarkıları çıkmıştır. Ülkenin farklı bölgelerinde yaşayan Pulayan, Oraon, Santal, Savar, Cenc, Bhils ve diğer kabilelerin kendine özel etnik müzik ve dansları da müzik kültürünün oluşmasında büyük rol oynamıştır.
Zaman içinde bu müzik sanatı Aryan ibadet müziğinin “Rigveda” ve “Samaveda” ilahileri ile kaynaşmış, daha sonra Batı etkisine maruz kalmıştır.
Sürekli kültür ve bölgesel müzik etkileşimleri sonucu, Hint Müziği sanatında Karnatak ve Hindustani adlı iki müzik geleneği oluşur.
Karnatak Güney Hindistan’ın Tamil, Nadu, Kerala, Andhra ve Karnatak, Hindustani geleneği ise diğer eyaletlerde görülmektedir.
Hindistan Festivaller – Bayramlar
Sankranti Festivali
Ocak ayının ortasında, özellikle Andhra Pradesh şehrinde ve hatta tüm Hindistan’da kutlanır.
Bu dönem, ekinlerin biçilip, mevsimlerin değiştiği dönem olarak bilinir. Günler uzarken, geceler kısalır. Aslında bu festival hasat festivali olarak kutlanır.
Holi Festivali
Renk festivali olarak bilinen Holi festivali, Hindistan’ın en çok bilinen festivalidir ve 2 gün sürer.
En coşkulusu Hindistan’ın Mathura şehrinde düzenleniyor. İnsanlar birbirlerine boyalar fırlatıyorlar ve oldukça hareketli kutluyorlar. Renklerin festivali de tanrılara adanan bir festivaldir. Rengarenk toprak boyaları önce yüzlerine sonra birbirlerine atıyorlar. Çok renkliliği ve baharın gelişini kutlanıyor. Mart ayının başında kutlanır.
Bu festival Krishna ile ilişkilidir. Söylenceye göre kendisi karanlık bir tene sahipken arkadaşı Radha’nın teni rengarenktir. Küçük Krishna, bu durum karşısında annesi Yashoda’ya dert yanar. Annesi oğlu Krishna’nın gönlünü almak için yüzünü Radha’nınki gibi kendi seçtiği renklerde boyamayı teklif eder. Krishna bu teklifi kabul eder. Daha sonra bu oyun popüler olur ve zamanla festival olarak kutlanmaya başlar.
Maha Shivaratri Festivali
En önemli Tanrılardan biri olan Şiva için kutlamalar yapılır. Oruç günü olarak Şiva’ya adanır. Şiva’ya yaklaşıp, ona kavuşmak için oruçlar tutulur, ilahiler, dualar ve yazıtlar okunur. Bu dönem, inananlar için çok önemli bir dönemdir. En büyük ibadetlerini, inançları çerçevesinde bu dönemde yaparlar.
Kumbh Mela Festivali
12 yılda bir düzenlenen bir festivaldir. Dünyada en çok insanın katıldığı festival olarak biliniyor. En son 2013 yılında yapılanına 80 milyondan fazla kişi katılmıştır.
Mahavir Jayanti
Jain bayramı olarak bilinir. Jainizmin kurucusu Mahavari’nin doğumu bu festivalde kutlanır. Jain dinine inananların kutladıkları en büyük bayram olarak bilinir.
Hindistan’da Mayıs, Haziran ve Temmuz aylarında çok önemli bir etkinlik olmuyor. Bu dönemler, muson yağmurlarının sıkça görülmeye başladığı dönemdir. O yüzden, sıcaklık ve nem öyle artar ki, nefes almak bile güç olabilir.
Onam Hasat Festivali
Ülkenin en güzel şehirlerinden birisi Kerala’da Ağustos ayında 10 gün boyunca kutlanır.
Ganesh Chaturthi Festivali
Hindistan’ın en popüler Tanrısı olan fil başlı Ganeş’e adanır. 11 gün süren bu festivalde Ganeş heykelleri yapılıp,festival sonrasında okyanusa atılır.
Krishna Janmashtami/Govinda Festivali
Eylül ayında kutlanır. Krishna’nın doğum gününün kutlandığı bu festivalde, yüksek yerlerde bulunan noktalardaki çömleklere, insan piramitlerinden veya yüksek binalardan erişmeye çalışırlar.
Daha sonra bu çömlekleri kırıp açarlar. Sonrasında çömleklerin içerisinden çıkan lor peynirine benzeyen bir peynir ortalığa saçılır.
Navratri Festivali
İbadet ve dans edilerek Ekim ayında kutlanır. Evrenin yaratıcısı, koruyucusu Tanrıça Durga’ya adanır ve 9 gece boyunca sürer. Tam bir festival havasında geçen en önemli Hint festivallerinden birisidir.
Dwali Festivali
Dwali festivalinde Hindular, yeni yılın gelişini, evlerini, caddelerini, sokaklarını mumlarla süsleyerek, ışıl ışıl bir tablo sunan bu festivalde kutlarlar. Işıkları iyiliği aydınlatarak karanlığın kötülüğünü yok eder. Dwali festivalinin başlangıç tarihi, Hindu takviminin 13. gününe denk gelen Kasım ayında kutlanır.
Kasım ayında ayrıca “Pushkar Deve Festivali” de yapılır. Elli binden fazla deve bu festivale getirilir ve güzellik yarışmaları organize edilir.
Aralık ayının 25 inde ise “Noel” kutlanır. Özellikle Mumbay, Kerala ve Goa şehirlerinde yaygındır. Bilindiği gibi Hindistan’da bir çok Hristiyan toplum da yaşamaktadır.
Hindistan festivalleri, dünyanın en meşhur festivallerindendir. Hindistan çok geniş bir coğrafya ve çok büyük kültürel çeşitliliğe sahiptir. Güneyinde başka bir festival , kuzeyinde başka festivaller olmaktadır.
Bazı festivaller her yıl aynı günlerde yapılırken, bazılarının tarihleri her yıl değişebilir. Tıpkı bizim Kurban Bayramı ve Ramazan Bayramı gibidir. Bazen 10 gün ileri iken, bazen 10 gün geri olabilir. O yüzden bazı festival tarihleri yıllar içinde değişmektedir.
Ayrıca günümüz Hindistan’ın 150 milyonu geçkin müslüman nüfusu da İslam geleneklerini yerine getirmektedir. Bu konuda genel bilgilere zaten sahip olduğumuzdan, tekrar değinilmemiştir.
Kaynaklar
Murat Dural , Aamir Khan filmlerinde dini öğeler -Yüksek Lisans Tezi 2018
Funda Altın , Hindistan,Bangladeş,ve Nepal’de yükseköğretim seviyesinde sanat eğitimi – Doktora Tezi 2013
Hind’de Köy ve Şehir , Dr.Walter Ruben
Hint alt kıtasının şekillenmesinde Arilerin rolü – Halide Rumeysa Küçüköner –Makale ,Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi/Journal of Oriental Scientific Research (JOSR) ISSN:1308-9633 Mayıs-2018 Cilt:10 Sayı:2 (20)/May-2018 Volume:10 Issue:2 (20) Sayfa:610-624
Geleneksel hint müziği üzerine bir derleme , Rauf Kerimov – DOI: 10.7816/idil-02-08-07
www.birhayalinpesinde.com – Hindistan festivalleri
Aktiffelsefe Araştırma Grubu
Aktiffelsefe olarak ilkelerimizden biri karşılaştırmalı incelemedir. Felsefeler, bilimler, inançlar ve sanatların karşılaştırmalı incelemesiyle bütünsel bir bakış sağlamak amacındayız. Bu alandaki başlıca çalışmamız, “Doğu ve batı felsefesine göre insan nedir?” başlıklı temel felsefe seminer dizisidir. Siz de aramıza katılmak isterseniz daha ayrıntılı bilgi için buraya tıklayınız.
İlginizi Çekebilecek Diğer Yazılarımız:
Sanskrit Dilinin Eski Dünya Toplumlarına Etkisi
Hakikat Yolunda Bir Yolcu: Gandhi