Birçok inanışta anlatılan gerçek ya da olağanüstü ders verici hikayeler vardır. Bu hikayeler kültürden kültüre değişiklik göstermekle beraber bazen çok benzer olabilmektedir. Bu benzer hikayelerden biri de şu anda Nuh tufanı olarak bildiğimiz olaydır.
Biz bu yazımızda bir mitos olarak Sümerlilerde ve Hristiyanlarda işlenişini karşılaştıracağız. Karşılaştırmaya başlamadan önce bu mitosun her iki versiyonunu da kısaca hatırlayalım.
Sümer versiyonunda, en yakın dostu Enkidu’nun ölümü üzerine , destanın kahramanı Gılgamış’ın içini bir ölüm korkusu kaplar. Ölümsüzlüğü aramaya koyulur. Öğrenir ki ölümsüzlük tanrılar tarafından yeryüzünde sadece bir insana, Ut-Napiştim’e bahşedilmiştir. Bunun üzerine Gılgamış, Ut-Napiştim’i bulur. Ölümsüzlüğü nasıl elde ettiğini anlatmasını ister. Ut-Napiştim tufan hikayesini anlatmaya başlar:
Hikayeye göre bir gün tanrılar insanların kötü yola düşmesinden dolayı onları büyük bir tufanla yeryüzünden silmeye karar verir. Kararı doğru bulmayan bilgelik tanrıçası Ea, gizliden gizliye Ut-Napiştim’e bu kararı söyler. Dünyadaki malını, mülkünü bırakıp, kendi evinden bir gemi yapmasını ve yaşamı kurtarmasını söyler. Her canlıdan birer çift almasını belirtir. Diğer insanlara da artık Tanrı Enlil’in kendisini sevmediğini, bu diyardan gitmesi gerektiğini, gittikten sonra bu diyara bolluk, bereket geleceğini söylemesini buyurur. Bunu duyan halk Ut-Napiştim’e yardıma gelir. Koyun, koç, zift ve bir takım araç-gereç getirir. Gemi yapımına başlanır. Gemi tamamlandıktan sonra suya indirir ve hemen ertesi gün Ut-Napiştim alabildiği kadar mal, mülk, koyun, keçi ve eşyayı gemiye yükler. Ailesini, gemi yapımında çalışan ustaları, yaban hayvanlarını gemiye bindirir. Kalan malını, mülkünü, evini de gemiyi kalafatlayan Puzur-Amurru’ya bağışlar. Uğursuz gün geldiğinde Şamaş sabah çörekler, akşam ise peynirler yağdırır. Bir sonraki gün göğün bütün kapakları tanrılar tarafından açılır, büyük bir yağmur ve fırtına başlar. Ortalık kararır. Kimse kimseyi görmez olur. Bunun üzerine Tanrılar bile tufandan korkup Anu Tanrı’nın göğüne kaçarlar. Tanrı İştar yaptığından pişman olur, feryat edip ağlamaya başlar. Diğer tanrılar da ona eşlik ederler. Altı gün yedi gece boyunca tufan sürer. Yedinci gün tufan kesilir. Ut-Napiştim kapıyı açıp baktığında ortalığın felaket yeri olduğunu görünce diz çöküp ağlar. Gemi Nizir Dağ’ına oturmuştur. Yedi gün sonra, Ut-Napiştim dışarıya bir güvercin salar. Güvercin konacak bir yer bulamayıp geri döner. Dışarıya bir kırlangıç salar. O da konacak bir yer bulamayıp geri döner. Daha sonra dışarıya bir karga salar. Karga suların çekildiğini görür ve geri dönmez. Bunun üzerine Ut-Napiştim geminin kapılarını açar ve canlıları dört bir yana salar. Kendisi de tanrılara kurbanlık sunu sunar. Kokuyu alan tanrılar kurbanın başına üşüşürler. İştar diğer tanrıları da sunumdan pay alması için çağırır. Yalnızca Enlil gelmesin der. Çünkü tufan fikri ondan çıkmıştır. Yine de Enlil çıkagelir. Yaşayan insanları görünce tanrılara çok kızar. Tek bir canlının dahi kurtulamamış olması gerektiğini söyler. Bunun üzerine Ea, Enlil’e tufanı insanların üzerine saldığı için sitem eder. Ve der ki suçu suç işleyene çektir. “Öldürmenin ne gereği var bütün canlıları”. Bu sözler üzerine, Enlil pişman olur ve gemiye çıkar. Ut-Napiştim’i ve karısını kutsar. “Ut-Napiştim önceden insan soyundandı, şimdi tanrılara benzesin” der. Tanrılar Ut-Napiştim’i ve karısını alıp uzağa, ırmakların döküldüğü yere yerleştirirler.
Mitosun Eski Ahit versiyonuna gelince, bir gün Tanrı, yeryüzüne bakar ve yeryüzünün insanlar yüzünden kötülük ile dolduğunu görür. Onları yarattığına pişman olur ve tüm canlıları bir tufanla yeryüzünden silmeye karar verir. Yalnızca Nuh, tanrının gözünde lütuf bulur. Tanrı Nuh’a bir gemi yapmasını, yaptığı gemiye tüm ailesini ve bütün canlılardan birer çifti gemiye bindirmesini söyler. Gemi tamamlandıktan yedi gün sonra tufan kopar. Enginlerin bütün kaynakları fışkırır, göklerin bütün kapakları açılır. Yeryüzünde kırk gün kırk gece yağmur ve fırtına devam eder. Yeryüzündeki bütün canlılar yok olur. Sular yüz elli gün boyunca yeryüzünü kaplar. Sular çekilirken gemi Ararat Dağına oturur. Daha sonra Nuh suların kuruyup kurumadığını anlamak için önce dışarıya bir kuzgun salar. Kuzgun sular kuruyuncaya kadar geri dönmez. Bunun üzerine dışarıya bir güvercin salar. Fakat konacak yer bulamayan güvercin gemiye geri döner. Yedi gün sonra Nuh tekrar güvercini dışarıya salar. Bu sefer güvercin akşamleyin ağzında yeni kopmuş bir zeytin dalıyla gemiye geri döner. Yedi gün sonra Nuh, tekrar güvercini dışarıya salar. Fakat bu güvercin geri dönmez. Geminin kapısını açan Nuh toprağın kuruduğunu görür. Daha sonra Nuh gemideki bütün hayvanları ve ailesini dışarıya çıkarır. Dışarıya çıktıktan sonra Nuh Tanrıya bir sunak yapar ve yakmalık sunu sunar. Kokudan hoşnut olan tanrı, bir daha insanlar yüzünden yeryüzünü lanetlemeyeceğini ve bütün canlıları yok etmeyeceğini söyler ve Nuh’la antlaşma yapar. Bütün canlıları Nuh’un yönetimine verir. Kanlı et dışında bütün canlıları yiyebileceğini söyler. Çünkü kan, canı içerir. Birisinin hakkı yenildiğinde Tanrı onun hesabını soracağını söyler. Tanrı Nuh’la yaptığı antlaşmanın belirtisi olarak yayını bulutlara yerleştirir. Ne zaman bulutlara baksa yayını görür ve antlaşmayı hatırlayacağını söyler.
| Yaratılış(Hristiyan) | Gılgamış(Sümer) | |
| Tufanın Kapsamı | Küresel | Küresel |
| Tufanın Sebebi | İnsanların Günahkarlığı | İnsanların Günahkarlığı |
| Kime Gönderildi | Tüm İnsanlık | Tüm İnsanlık & Bir Şehir |
| Gönderen(ler) | Yahveh | Tanrılar Konseyi |
| Kahramanın Adı | Nuh | Ut-Napiştim |
| Kahramanın Karakteri | Erdemli | Erdemli |
| Tufanı Bildiren Kişi | Doğrudan Tanrı Tarafından | Dolaylı Olarak Tanrı Ea Tarafından |
| Geminin Şekli | Dikdörtgen | Kare |
| Gemiye Alınan İnsanlar | Sadece Aile Üyeleri | Aile Üyeleri ve Gemi Yapımına Yardım Eden Ustalar, Kaptan, Mürettebat |
| Gemiye Alınan Diğer | Tüm Hayvan Türleri | Tüm Hayvan Türleri |
| Tufanı Yaratan | Doğa Yeraltı Suları & Yağmur | Yağmur Olayları |
| Tufanın Süresi | 40 Gün & 40 Gece | 6 Gün & 6 Gece |
| Karayı Bulmak İçin Testler | Bazı Kuşların Serbest Bırakılması | Bazı Kuşların Serbest Bırakılması |
| Kuşların Türü | Kuzgun&3 Beyaz Güvercin | Beyaz Güvercin, Kırlangıç, Karga |
| Geminin Oturduğu Dağ | Ararat Dağı | Nizir Dağı |
Kaynakça
1.Gılgamış Destanı,Çev. Sait Maden
2.Kutsal Kitap,Kitab-ı Mukkaddes Yayınları
3.The Flood of Noah and The Flood of Gilgamesh, Frank Lorey M.A
Doğu ve batı felsefelerini ve kültürlerini incelediğimiz felsefe seminerlerimize katılmak isterseniz de buraya tıklayarak ücretsiz kayıt yaptırabilirsiniz. Bu arada seminer konularımızı incelemek için Felsefe Seminerleri sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.